MUSTAFA KEMAL'İN CUMHURİYETİ 100 YAŞINDA

 

Bugün 29 Ekim 2023.Tam yüzyıl önce bugün 29 Ekim 1923’te yurdu yerli ve yabancı düşman işgalinden kurtaran o sağlam kararlı iradenin sahipleri Cumhuriyeti ilan etti. Biliyoruz ki ne talan edilmiş Osmanlı’dan bir Cumhuriyet doğacağı ne de bu Cumhuriyet’in 100.yılını dolduracağı öngörülmemiş düşünülmemişti. Bugün ise Dünya’nın dört bir yanından kraliyetlerden, devlet başkanlarından Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılını kutlayan mesajlar geliyor.

Ülkemiz için tarihi günde neden 29 Ekim? diye düşündünüz mü ?

Cumhuriyet’in ilanı üzerinden iki yıl geçmiş yıl 1925 olmuştur. Tüm yurtta belki de bugünden daha coşkulu olan kutlamalar tertipleniyordu. Kutlamalar için Ankara’da Atatürk’ün davetlisi olan ve 9 Eylül günü  İzmir’in dağlarında çiçekler açtıran kahramanlardan Fahrettin Altay Paşa’da bu soruyu merak eder “Neden 29 Ekim?”.

Bir akşam Çankaya köşkünde yemek sonrası Atatürk’e söyler meramını

- “Paşam, benim dikkatimi çekmiştir. Hep düşündüm. 30 Ekim 1918 günü mütareke(Mondros Mütarekesi) ilan edildi. Şimdi aradan zaman geçti, Cumhuriyet'imizin ilanının 29 Ekim gecesine gelmesi acaba bir tesadüf müdür? Üç gün evvel, beş gün sonra da olabilirdi”

Kurtuluş mücadelesini, modern Cumhuriyeti, çağının ötesi hızında devrimleri ilmek ilmek dokuyan ve her detayı hesaplayan Atatürk elbette 29 Ekimi öylesine seçmemiş Fahrettin Altay Paşa’ya söyle yanıt vermiştir:

- Mütarekenin ilk günlerini hatırlarsın. Saray ve hükûmet teslimiyeti kabul etmişti. Hükûmet sarayın, saray da İtilaf Devletleri'nin elinin altına girmişti. Saray bu halinden memnundu. Fakat, ben bunu kabul edemezdim. Buna karşı koymakla bir çıkış yolunu temin ederek, bu mazlum milleti tarih sahnesinden silmek, ortadan kaldırmak isteyenlere karşı harekete geçmek için kendimi vazifeli saymıştım. Dünyada tek başımıza idik, fakat benim inandığım ideale benimle beraber olanlar da bağlandılar ve netice hasıl oldu. Mütareke 30 Ekim 1918'de imzalanmıştı. Vatan parçalanmış, istilaya uğramıştı. Peki, 30 Ekim 1918'den bizim İzmir'e girdiğimiz tarih olan 9 Eylül 1922'ye kadar kaç yıl geçti? Dört yıl. 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'i ilan ettik. İşte beş yıla sığdırdığımız büyük inkılap, bizim yaşadığımız şartlara duçar olmuş, hangi milletin tarihinde vardır? Bu mazlum millet kendisinin hakkı olan yere ulaşmıştır, çektiğimiz acıların, sıkıntıların en büyük mükafatı işte budur. Bütün dünya bunu görmüştür. Daha da görecekleri vardır. Beni en çok mesut eden hadise, bu mazlum milletin hak ettiği bu yere gelmesidir. Sen benim 30 Ekim 1918 sonrası günlerdeki çektiğim azabı bilirsin. Yanımdaydın. Mondros 30 Ekim'dir, Cumhuriyet 29 Ekim. İşte bu da bir milletin, mazlum bir milletin ahıdır.

Mondros Ateşkes Antlaşmasının emperyalist devletlere işgal için açık kapı bırakan  o meşhur 7.ve 24. Maddesini hepimiz biliriz.Atatürk,29 Ekim gününü seçerek Mondros antlaşmasına atılan o imzanın da ateşkes sonrası işgal edilen topraklarında intikamını yine en ince şekilde almıştır.

100.yılını kutladığımız Cumhuriyetin hem içeriden hem dışarıdan düşmanları olduğunu, komşu ülkelerde yaşanan acıları, dramları ve dünyanın bin bir köşesinde ekmeğe suya muhtaç bırakılan çocukları biliyoruz. Emperyalizmi biz yüz yıl önceden tanıyoruz ve bugün geldiğimiz noktada cumhuriyetin ve bunu bizlere bahşeden Mustafa Kemal Atatürk’ün kıymetini çok daha iyi anlıyoruz.

Kimsesizlerin kimsesi olan Cumhuriyet; Atatürk’ün fotoğrafını görünce kaybettiği yakınını görmüş gibi duygulanan dua eden büyüklerimiz ile en çok kimi seviyorsun sorusuna Atatürk diyen küçüklerimizin varlığıyla, bıraktığı emanetin gösterdiği hedefin üzerine durmadan yürüyeceğine ant içen sokakları YAŞA MUSTAFA KEMAL PAŞA YAŞA ! diye inleten gençlerle ve bu toprakların her noktasında yüreği aydın umutlu yarınlar yaratmak için çırpınan öğretmenler ile o  yarınlar, bu cumhuriyet hep var olacaktır.

ÇOK YAŞA CUMHURİYET !

ÖZLEM ŞANGÜL

BÖLGESEL ANALİZ TOPLULUĞU

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER