Tek Başına (North Country) Film Analizi

 

      

                      

Josey iki çocuk annesi genç ve güzel bir kadındır. Eşinden sistematik olarak faal şekilde şiddet görmektedir. Bir gün canına tak eder ve 2 çocuğunu da alıp babasının evine gelir. Ancak babası tutucu, ataerkil bir zihniyete sahip olduğundan mütevellit bu dönüşü hoş karşılamaz. Bu hoş karşılamama durumunu Türkiye’de de rastladığımız bir durumdur. Üstelik babası, Josey’in çocuklarından birinin gayrimeşru olduğunu da biliyordur. Bundan dolayı öz kızını hakir görmektedir. Josey artık kendi ayakları üzerinde durmak ve babasının baskılarından kurtulmak için para kazanmak zorundadır. Kazanacağı parayla da ilk iş kendi evine çıkmak olacaktır. Bir arkadaşının aracılığıyla kasadaki demir madenin de iş bulur. Lakin daha sonra olacaklar işleri başka boyutlara sokacaktır. Bir başka deyişle bu hakları için savaşan kadınların filmi olacaktır artık.

Bu noktadan sonra yaşanılan durumlar insanın içini yakan cinsten. Madende Josey gibi çalışan bir avuç kadın vardır. Josey’i ve diğer kadınları zorlayan şey ağır çalışma şartları olmaz. Zorlayan madende çalışan erkek işçilerdir. Çünkü madende ciddi bir erkek hegemonyası vardır. Buradaki erkekler madende çalışan kadınları çoktan kendi kafalarında aşağılayıcı sıfatlarla yaftalamışlardır bile. Kendi emeği parası içerisinde olan kadınlara fırsat buldukça laf sokarlar. Öyle ki kadınlar ses çıkarmadıkça onlara alenen ciddi cinsel tacizlerde bile bulunmaya başlamışlardır. Hatta içlerinden bazıları kasabalılara madende çalışan kadınların kendilerine ahlaksız tekliflerde bulunduklarını dahi söyler. Çalışan kadınlar işlerinden olmamak için ve başka geçim kaynakları bulamadıkları için yaşananlara uzunca bir süredir ses çıkartmamaktadırlar. Josey bu duruma dayanamaz ve madenin müdürüne şikayet eder. Lakin maden müdürü kendisinin erkek işçilerin aklını çeldiğini söyler. Eğer ses çıkaracak birileri olursa onları işten kovacağını söyleyerek tehdit eder. Josey bunun üzerine bizzat maden şirketinin sahibinin makamına çıkarak derdini anlatır ve kadınların yaşadıkları tacizlerin artık son bulmasını bekler. Lakin o da erkek işçilerin tarafını tutar ve ‘beğenmiyorsan istifa et, bizde prosedür böyle işler’ cümlesini kurar. Josey’in tüm umutları suya düşmüştür. Kadınların iş hayatında karşılaştıkları zorlukları tüm çıplaklığıyla görüyoruzdur artık. Filmde yaşanılan hadiselerin gerçekten yaşanmasını bilmekte seyirciyi apayrı bir buhrana sürüklüyordur. Josey çaresiz bir şekilde işinin başına döner. Ama tüm bu yaşanılanlardan sonra madendeki erkeklerin tacizleri daha da artar ve fiziksel şiddete kadar gitmeye başlar. Ataerkil zihniyet kadınlara karşı bütün nefretini sonuna kadar gösteriyordur artık. Josey bu sefer de çok fazla sesini çıkarttığı gerekçesiyle hemcinsleri tarafından da dışlanır. Diğer kadınlar hala mevut işlerini onun yüzünden kaybedeceklerini düşünürler. En acı olanı da Josey’in babası da senelerdir o madende aktif olarak çalışmaktadır. Özellikle de kızının başına gelenlere karşın hiçbir tepki vermemektedir. Hatta kızının bunu hak ettiğini bile dile getirir. Josey düzene baş kaldırmanın cezasını çekiyordur. Artık tüm bunlara dayanamaz ve istifa eder. Sömürü çarkının bütün dişlileri takır takır çalışıyordur. Leviathan tam olarak devreye girmiştir ve gücünü sirayet ettiriyordur. Fakat Josey bu kadar kolay pes etmeyecektir. Aklı bir yandan hala madende ağır cinsel saldırılara maruz bırakılan kadınlardadır. Bunun üzerine avukat arkadaşıyla beraber maden şirketine dava açarlar. Bu dava hem Amerika tarihi hem de dünya tarihinde açılan ilk cinsel taciz davası olma özelliği taşımaktadır. Tam da bu noktadan sonra kasaba soğuk rüzgarlar esmektedir. Çünkü maden ocağı kasaba halkının tek geçim kaynağıdır ve maden ocağı aleyhine çıkabilecek olumsuz bir karar işi kapatılmaya kadar götürebilecektir. Josey bundan sonra sadece kendisinin değil nerede ezilen kadın varsa hepsinin sesi olmak istiyordur. Bu yüzden bu sancılı yola girer. Mahkeme süreci çok çalkantılı geçiyordur. Şirketin avukatı kadın olmasına rağmen Josey’i zorlamaktadır. Dahası Josey’in çocuklarının akıbetini dahi sorgular. Ardından hepimiz çok acı bir gerçek ile karşılaşırız. Josey lise öğretmeninin tecavüzüne uğramıştır. Özellikle mahkeme sahneleri kısa olmasına rağmen seyirciye insanlığını ve ahlaki değer yargılarını sorgulatan cinsten. Belli bir raddeden sonra Josey nihayet diğer kadınların da desteği kazanır.

Sonuca gelecek olursak, demir madenindeki kadınlar davalarını kazandı. Kendilerinden sonra gelecek olan kadın işçileri cinsel saldırılardan koruyacak olan mevcut cinsel taciz yasasını daha da geliştirip yepyeni bir yasayı çıkarttılar. Josey önderliğindeki bu dava günümüzdeki birçok kadın işçinin eşit şartlarda çalışabilme hakkının savunmasının ve korunmasının kilometre taşı olarak kabul edilmiştir. Kadın hakları adına verilen bu mücadele filmi; izlemeye değer.

                                                                                                                      Berkay Kuzu

                                                                                                       Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi,

                                                                                                   Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler