AVRUPA'NIN GAZ KÖPRÜSÜ

 

   Geçmişten günümüze doğal gaz enerjisi ülkeler için oldukça önemli olmuştur. Sanayinin de gelişmesiyle doğal gaza olan ihtiyaç artmıştır.  Sanayi ile birlikte ısınmada da büyük bir rol oynayan doğal gaz ülkeler için vazgeçilmez bir unsurdur. Dünya da bulunan doğal gaz rezervi ülkelere göre değişiklik göstermektedir. Bu rezervin en büyük paydası Rusya’da bulunmaktadır. Doğalgazın büyük kısmına sahip olan Rusya bu gücü dünya ülkelerine pazarlamaktadır. Ayrıca doğalgaz gücünü elinde bulunduran Rusya gücün dağılmasında diğer ülkelerle iş birliği yapmaktadır. Aynı zamanda Rusya bu gücün büyük bir kısmını da Avrupa’ya nakletmektedir. Ukrayna Rus gazının Avrupa’ya taşınmasında kilit nokta olmuştur. Yani Rusya ve Avrupa için değerli bir konuma sahip olan Ukrayna devleti hem enerji ithalatçısı hem de bir nakil ülkesidir.

Ukrayna da Rusya’ya ait çokça boru hattı olması ve Avrupa’ya gönderilen doğalgazın %66’sının Ukrayna üzerinden gönderilmesi Ukrayna’yı Avrupa açısından kilit bir öneme sahip olmasını sağlamaktaydı. Ukrayna topraklarından geçen boru hatları Rus gazının yaklaşık %90’nını ihraç etmekteydi. Ukrayna topraklarından geçen bir boru hattı Rus petrolünü, üç boru hattı ise Rus gazını Avrupa’ya taşımaktaydı. Bu boru hatlarından petrol boru hattı Druzha (Dostluk) hattı ve doğal gaz boru hatları ise Bratsva (Kardeşlik) hattı, Soyuz ( Birlik) hattı ve Trans-Balkan hattıdır. Kısacası Rus gazının ihracatı Ukrayna’ya bağımlıydı. Bu durum Ukrayna’nın gazın Avrupa’ya taşınmasındaki nakledici ülke konumunu kullanarak Avrupalı devletler ile yakın ilişkiler kurmasına sebep oluyordu. Rusya Ukrayna’nın gaz taşımacılığındaki rolünü azaltmak için yani Ukrayna’ya olan bağımlılığından kurtulmak için alternatif olarak iki yeni doğal gaz boru hattı inşa etti. Bunlar Almanya üzerinden kuzey akımı ve Türkiye üzerinden ise Türk akımı doğal gaz boru hatlarıdır. Kuzey akım 1 boru hattı St. Petersburg yakınlarından başlayan ve Baltık denizinin altından geçerek Almanya’ya ulaşan boru hattıdır. Bu boru hattının uzunluğu 1200 km ve 170 milyon metreküp gaz nakletme kapasitesine sahiptir. Rusya, ağustos ayında Batı’nın yaptırımları nedeniyle Kuzey Akım 1 boru hattından gazı kesmişti. Diğer bir taraftan Türk Akımı projesi ise Rusya’dan başlayan ve Karadeniz üzerinden Türkiye’ye doğalgazın taşınması için inşa edilen boru hattıdır. Boru hattı sisteminin deniz kesimi, Karadeniz’den birbirine paralel ilerleyen iki hattan oluşmaktadır. Boru hatları Rusya kıyısındaki Anapa kenti yakınlarında başlayıp Trakya’daki Kıyıköy beldesinden Türkiye kıyısına çıkmaktadır. Karadeniz’den geçen ‘Mavi Akım’ boru hattından sonra Rusya ile Türkiye arasındaki ikinci direk gaz hattı olan Türk Akımı iki ülkenin enerji devi şirketleri olan Gazprom ve BOTAŞ arasında imzalanmıştır. Türk Akımı boru hattının denizdeki uzunluğu 930 km iken Türkiye’deki kara hattının uzunluğu ise 260 km’dir.                   

Sonuç olarak Türkiye’ye gazın doğrudan Türk Akımından gelmesiyle birlikte Ukrayna’dan kaynaklı oluşabilecek riskler ortadan kalkmıştır. Türk Akımından gelecek olan yıllık 31,5 milyar metreküp doğalgazın yarısı doğrudan Türkiye’ye diğer yarısı da Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşacaktır. Avrupa ülkelerine gazın satılmasıyla birlikte Türkiye taşıma ücreti olarak buradan yüksek gelir elde edecektir. Rusya lideri Vladimir Putin Türkiye’nin Avrupa’ya gaz tedariki için bir merkez haline gelebileceğini söylemiştir. Bu gelişmeler Avrupa birliği ülkeleri enerji krizinin eşiğinde iken Türkiye’nin yararına olmuştur.

MERVE YAŞAR

MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASIN İLİŞKİLER

BÖLGESEL ANALİZ TOPLULUĞU