ARNAVUTLUK İLE KOSOVA’DAN BÜYÜK ADIM

 

TARİHİ HAYAL GERÇEK Mİ OLUYOR?

 Büyük Arnavutluk hayali Arnavutluğun gerek toplumunun gerek politikacılarının olmazsa olmaz bir ütopyasıdır. Özünde irredantist bir yaklaşımdır. Bu kavram ilk olarak 1912 yılındaki Balkan savaşlarında görülmüştür. 2008 yılında Kosova’nın da bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Büyük Arnavutluk hayali Balkanlarda yavaş yavaş kendisini iyiden iyiye hissterirmeye başladı. Çünkü Kosova her ne kadar içerisinde Goraniler, Türkler, Romlar, Sırplar, Boşnaklar vb. ulusları barındırsa da %85’lik bir kısmı Arnavut asıllıdır. Bu iki ülke hem devlet hem de toplum bazında kültürel miras, etnik yapı ve ticaret anlayışları açısından ciddi benzerlikler göstermektedir. Bu tarih boyunca da böyleydi ve bundan sonra da böyle olacak. Yani bir başka deyişle bu durum siyasal pratik bir birleşmenin çok daha ötesinde bir kavram olarak da nitelendirilebilir.

  Ancak Arnavutlukta herkesin aynı fikirde olduğunu pek de söylemeyiz. Bu alanda bazı grup, parti ve bireyler çekincelerini belirtmişlerdir. Mesela, 80’li yıllarda Arnavut Sosyalist Halk Partisi o dönem açıkca olası bir birleşmeye sıcak bakmadıklarını söylemiştir ki daha o yıllarda Yugoslavya bile hala dağılmamıştı. Keza Ortodoks Arnavutlar bu birleşmeye kuşkuyla bakmaktadır. Çünkü olası bir birleşme sonucunda Balkanlarda varolan Müslüman nüfusun artışında ciddi bir ivme kazanılacağını düşünmektedirler. Avrupa Birliği ise zaten Avrupa’da olası bir türeyecek yeni devlete karşı negatif tavır tutum sergilemektedir. Öte yandan bu birleşme fikri için öldürülen bireylerde oldu. Örneğin Arnavutluk Ulusal Birliği Partisi’nin kurucusu Ukshin Hoti, bulduğu her fırsatta Kosova’nın Arnavutluğa entegre olması için faaliyetler yürütüyordu. Ancak kendisi 1999 yılında Sırp polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra kayboldu. 

 Kosova tarafı da birleşmeden yana tavırdadır. Çünkü Kosova Halk Hareketi ve Vetevendosje partileri bu birleşmeye tam destek verdiklerini açıkladılar. 

 Geçtiğimiz Kasım ayında tüm bunları destekleyecek bir adım atıldı. Arnavutluk Başbakanı Edi Rama bu hayalin gerçek olabileceğini vurguladı. Rama, göreve geldiği 2013 yılından beri bulduğu her fırsatta bu birleşmenin ne gibi olumlu sonuçlar doğuracağından bahsetmektedir. Hatta ve hatta yapılacak bir birleşme referandumunda alenen ‘evet’ oyu vereceğini ilan etti bile. Akabinde ‘’Nasıl ve ne zaman olacağını bilmiyorum ama bir gün birleşeceğiz’’ dedi. Kosova Başnakanı Albin Kurti’de desteğini belirtti. Geçen ay Arnavutluk ile Kosova arasındaki 7. Olağan görüşmede tam tamına 14 antlaşma imzalandı. İki ülke sınırlarını tamamen kaldırmak için ciddi adımlar attıklarını açıkladılar. Artık sınır hattında polislerin değil sadece kameraların olacağını açıkladılar. Dahası: iki ülke arasında hükümetlerarası bir sekreterlik oluşturulması, oturma izni alma da ciddi kolaylıklar, gümrükte vergi alınmaması, üniversitelerde denklik ve altyapı enerji birliği gibi konularda ciddi ortak adımlar atıldığı açıklandı. Sırbistan ise olası bir birleşme hareketinin Balkanlarda yeniden savaş çıkartacağını söyledi. Albin Kurti ise yaptığı açıklama da Sırbistan’ı önemsemediklerini açıkladı.

  Avrupa Birliği ise bu birleşmeden yana değil. Bu yüzden bu birleşmeyi bozmak için 2 ülkeyi Avrupa Birliğine bile dahil edebilir. Görülen o ki ilerleyen yıllarda Balkanlar bölgesini hareketli günler bekliyor.

Berkay KUZU

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler

Bölgesel Analiz Topluluğu