Papa Irak Ziyareti

   Hristiyanlığın önderi sayılan Papa geçtiğimiz günlerde Irak ziyareti gerçekleştirdi. Bu ziyaret ve Papa Francesco’nun ziyaret sırasında yaptıkları birçok kesimde farklı düşüncelerin doğmasına yol açtı. İlk başta Ortadoğu’da sayısız hızla azalan Hristiyanlara moral olmak ve IŞİD saldırılarında harap olan kiliseleri gezerek birlik mesajları verdi. Lakin işin iç yüzüne inersek daha başka detaylarla karşılaşıyoruz. Özellikle de pul olayı karşımıza çıkıyor.

   Öncelikle şunu söylemeliyiz ki Irak’ı ilk kez bir papa ziyaret etti. Saddam Hüseyin döneminde bir ziyaret yapılmak istenmişti. Ancak Saddam bu ziyarete onay vermemişti. Papa Francesco ziyareti sırasında Iraklı Şii lider Ayetullah Sistani ile görüşmesi ciddi olay oldu. Keza ziyaretin Şii’lerin kutsal kenti Necef’te yapılması da oldukça ince düşünülmüş. Konuya mezhepsel yaklaşırsak bu ziyaret Şii’lik üzerinden İran’a bir gönderme bile olabilir. Belki de bu ziyaret vesilesiyle Irak’ın artık İran hegemonyasından kurtulması öğütlenmiştir. Sistani’nin geçmişte yaptıklarına bakacak olursak, din ile devlet işlerinin ayrılmasını öğütleyen cümleleri mevcut. Son olarak 2015 yılında ‘’IŞİD saldırılarına karşı birlik ve azınlıklara sahip çıkılması’’ fetvasını vermişti. Ek olarak Sistani’nin Haşd Şaabi (Gönüllü Halk Güçleri) altındaki Hristiyanları da konsolide etmeyi başaran bir yeteneği de var.

   Öte yandan bu ziyaret Papanın 2019 yılında BAE’ye gerçekleştirdiği ziyareti de akıllara getirtmiştir. Burada da El Ezher’in imamı Ahmet et-Tayyib ile görüşme gerçekleştirmişti. Papanın farklı bir arayışta olduğunu söylemek çok da yanlış olmaz. Ancak bu arayış her ne ise Türkiye ve İran aleyhine olduğu kesin. Fakat gel gelelim Sistani’nin ABD’ye yakın bir kişi olduğunu söylemekte yanlış olmaz. Belki de Sistani ile Papa’nın buluştuğu bir diğer ortak payda Şii’lerin inhisarının İran’a bırakmak istenmemesi de olabilir. Çünkü söz konusu Sistani 90 yaşında ve de olası vefatından sonra kitlelerin İran tarafına kayma ihtimali var. Şu da unutulmamalıdır ki, Irak’ın en yüksek Sünni dini otoritesi Şeyh Ahmet Hassan et-Taha; Papanın kendisi ile görüşme teklifini reddetti. Bu Papanın beklemediği bir cevaptı.

   Tüm bunlardan ziyade Papa Hz.İbrahim’in doğduğu tarihi antik şehir Ur’u da ziyaret etti. Papa, İbrahimi dinlerin ortak peygamberi olan Hz.İbrahim üzerinden dinler arası diyalog çağrışımını da destekliyor olabilir. Zaten 2019 yılındaki ziyarette buna atıfta bulunmuştu. Bu ziyaret Irak başbakanı Mustafa el-Kazımi’nin de elini nispeten rahatlatabilir. Çünkü oldukça çalkantılı bir süreçte yönetimi devralmıştı. İçinden çıkılması güç diplomatik çıkmazlar yaşamaktaydı.  Ziyaretten sonra Batılı devletler ve medya ile ilişkiler düzeltilmeye çalışılabilir. Özellikle de ekonomik anlamda ciddi gelişmeler yaşanabilir. Öyle ki Iraklı turizm şirketleri Avrupalılara uygun fiyatlara; Irak’ta kutsal metinlerde isimleri geçen yerlere turlar düzenleme kampanyalarını başlattı bile. Kazımi hükümetinin eli ekonomik anlamda biraz nefes alabilir.

   Birde işin pul boyutu var. Papa Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin başkenti Erbil’e gittiğinde kendisine Kürdistan haritasının şeklinde bir pul armağan edildi. Bu haritada Sivastan tutunda Hataya dek tüm bölge Kürdistan olarak lanse edilmiş. Papa olayla ilgili herhangi bir açıklama yapmazken Türk Dış İşleri pul ile ilgili haklı tepkisini ortaya koydu ve karşı taraftan bir açıklama istedi. Bu pul üzerinden kimlerin kimlere ne tarz bir mesaj verdiği ise ayrı bir merak konusu.

 Berkay Kuzu /Siyaset Bilimi ve Uluslarası İlşikiler