JOE BIDEN’IN TÜRKİYE VE DÜNYA POLİTİKALARI
3 kasım da biten ABD başkanlık seçimlerinde kazanan taraf demokratlar oldu. Demokratların adayı olan Joe biden 270 delege sayısını geçerek 46. ABD başkanı oldu. Her ne kadar Donald Trump dünya gündeminde çok karışık bir siyaset izlese de Amerika’yı bir yere kadar ilerletmeyi başarmıştı. İşsizlikteki inanılmaz düşüş bunun en büyük kanıtı ve Trump’ın en büyük silahıydı. Korona ve ardından gelen sonu gelmez ırkçılık karşıtı gösteriler ve her iki sürecinde iyi bir şekilde yürütülememesi hem ekonomiyi hem Trump’ı derinden etkiledi. Joe Biden ve yardımcısı Kamala Harris bu süreci iyi bir şekilde yürüterek Trump’ı karanlık ve kaos kendilerini ise birleştirici ve aydınlık taraf olarak tanımladı. Bu kampanyasıyla sistemden soğumuş insanları toplamada çok başarılı oldu. peki ya şimdi ne olacak ? Joe Biden’ın önderliğinde demokratların ABD’de tekrardan başa gelmesiyle pek çok ülkenin dünya politikasında önemli değişiklikler olacağı barizdir. bundan olumlu anlamda en fazla etkilenecek ülkeler ise Avrupa birliği ülkeleri olacaktır. Trump zamanında Avrupa Birliği ülkeleriyle büyük sorunlar yaşansa da ( Trump’ın Brüksel’e cehennem çukuru demesi ve AB’yi Ticari hasım olarak görmesi gibi) Joe Biden döneminde özellikle ticaret, güvenlik, çevre gibi konularda Avrupa açısından daha olumlu bir dönem olacağı ön görülüyor. Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Joe Biden'ın ABD'nin yeni başkanı seçilmesi hakkında, "Bizi hasım olarak görmeyen veya AB'nin ABD'den faydalanmak için kurulduğuna inanmayan bir ABD Başkanı ile çalışma şansından memnuniyet duyuyoruz." Dedi.
Joe Biden ile AB’nin obama döneminden bile belki daha
sıkı bir ilişki geliştirebileceğini söyleyebiliriz. Çünkü her ne kadar Obama
tek başına gibi görünse de arkasındaki asıl tecrübe o zaman ki ABD başbakanı
yardımcısı Joe Biden’dan başkası değildi. AB arkasında ABD’nin desteğiyle sorun
yaşadığı ülkelere karşı daha az tolerans gösterecektir. Joe Biden’ın başkan
seçilmesinden olumsuz anlamda etkilenebilecek ülkelerin başında ise kuşkusuz
Türkiye geliyor. Trump döneminde ABD Türkiye ilişkileri tam olarak düzelmekten
uzak olsa da özellikle Türkiye bu dönemde yayılmacı politikada başarılı
olmuştur. Suriye, Libya, Somali ve katar gibi ülkelerde askeri altyapı
oluşturmuş ve aynı zamanda mevcut askeri altyapısını büyütmeyi başarmıştır.
Bunu başarırken ABD’den büyük tavizler almış pek çok konuda sözünü geçirmeyi
başarmıştır. Aslında bu başarının en büyük nedeni Trump’ın dünya
politikalarındaki dengesizliğiydi. Ne zaman ne yapacağı kestirilemeyen Trump’ın
bu durumunu Türkiye verimli bir şekilde kullanmayı başarmıştı. Bunda Trump’ın
siyaset ile uğraşmamış bir iş adamı olması etkili olmuştu. Trump sorunlara
siyasetçi gibi değil bir iş adamı tavrıyla yaklaşmıştı. Genellikle ülke içi
işlerle ilgilenmeyi ve askeri konulardan daha çok ticari ve ekonomik konulara
ağırlık vermişti. Ortadoğu’dan çıkmak onun sık sık vurguladığı hedeflerinden
biriydi. Joe Biden gelmesiyle Türkiye için her şey zor bir hal alabilir. Trump
siyasi deneyimi olmayan bir iş adamıydı. Joe Biden ise 44 yıllık bir siyasi
kariyere sahip ve Amerikan sisteminde başkanlık haricinde önemli görevlerde yer
aldı. Joe Biden’ın Türkiye ile olan bağları Donald Trump’dan daha kötü olduğunu
söyleyebiliriz. 1973-2009 yılları arasında Delaware senatörlüğü yapan Joe Biden
bu dönemde Delaware eyaletinde büyük bir çoğunluğa sahip olan Yunan kökenli insanların
oyunu alabilmek için uzun yıllar Türkiye aleyhtarı politikalar ve söylemler de
bulundu. Hatta Türkiye’ye silah ambargosu uygulanmasını isteyen 4 senatörden
biri de kendisiydi. Birkaç ay önce bir TV programında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan’ı darbeyle değil seçimle devireceğiz. Erdoğan bedel
ödemeli sözleri ülkede büyük tepki çekmişti. Trump Doğu Akdeniz meselesinde
kısmen tarafsız bir politika izlese de Biden döneminde kısmı ABD tarafsızlığı
Yunanistan lehine kayacağı çok açık bir gerçek. Yunanistan Başbakanı
Miçotakis “Joe Biden’ın seçilmesiyle ABD
Yunanistan ilişkileri daha da güçlenecek. Washington yönetimi gücünü ortaya
koyarak bölgedeki güvenliğe katkıda bulunacaktır.” Dedi. Biden “Eğer başkan
seçilirsem Ermeni soykırımını tanıyacağım” demişti. İleri ki dönemde bunlar
uğraşılması gereken sorunlardan sadece birkaçı olacağı barizdir. Bunun
sinyalleri ise daha şimdiden alınmaya başlandı. Biden’ın Diplomasi danışmanı
Michael Carpenter “ Türkiye’nin ekonomisini çökerme gibi bir niyetimiz yok.
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki, Libya ve Karabağ’daki hareketleri müttefiklik
dışı ve sorumsuzca, Mevcut politikalar devam ederse bunun Erdoğan hükümetine
potansiyel negatif etkileri olacaktır. Eğer eylemleri değişirse masadan her
türlü kolaylık sağlanacaktır.” dedi. Caatsa yaptırımları ise Türkiye’yi
bekleyen başka bir önemli bir gelişme. Her ne kadar Trump döneminde bu
yaptırımların uygulanıp uygulanmayacağı kesin olmasa da Biden döneminde
uygulanma ihtimali oldukça yüksek.
Sonuç olarak, Joe Biden’ın Başkan seçilmesiyle
Dünya’nın yeni bir döneme girdiği açık bir şekilde söylenebilir. Özellikle bu
dönem ABD AB ilişkilerine istikrar getirecektir. Biden etkin bir NATO isteğini
sık sık dile getirmişti. Başkanlığa gelmesiyle beraber bunun için önemli
adımlar atacaktır. NATO’nun en güçlü üyelerinden ve Ortadoğu’da stratejik bir
yere sahip Türkiye ise bu dönemde daha önemli bir hale gelebilir. Özellikle
Rusya ve İran konusunda Türkiye ABD için önemli bir müttefik olarak görülmeye
devam ediliyor.
YAKUP ÇAKMAK
SİYASET BİLİMİ VE
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER
MUĞLA SITKI KOÇMAN
ÜNİVERSİTESİ
KAYNAKÇA
https://www.amerikaninsesi.com/a/turkiyeyi-s400-alimindan-sonra-neler-bekliyor/4996208.html
https://www.youtube.com/watch?v=77MLSqvzG_Y
Yorumlar
Yorum Gönder