Hindistan ve Pakistan Arasındaki Keşmir Sorunu

    İngiliz emperyalizmi yıllardır sömürdüğü Asya’dan sessiz sedasız çekilmedi. Hindistan ve Pakistan’ın bağımsızlığını Ağustos 1947’de kabul etti ama ortaya patlamaya hazır bomba bıraktı. Bırakılan bu bombanın ismi ‘’Keşmir’’ ve bu bomba yıllar boyunca birçok defa patladı ve hala patlamaya devam ediyor.

    Keşmir, İngiltere’den ayrıldığı zaman müslüman nüfusun çoğunluk olduğu bir bölgeydi ve hala öyle. Hindistan ya da Pakistan’a bağlanma konusunda serbestti. Nüfusun ağırlıklı kısmı Müslüman olmasına rağmen yöneticiler Hindu kökenliydi. Hindu kökenli Başkan Hari Singh Hindistan’a bağlanma kararı verdi ve İngiltere’nin bölgeden çıkarken uyguladığı plan başarıyla gerçekleşti ve bomba patladı. İki ülke daha bağımsızlık yıllarından(1947) başlayarak iki yıl boyunca savaştı. Daha sonra 1965 ve 1971 tarihlerinde iki tane oldukça kanlı savaş çıktı. Ayrıca 1998 ve 2002 yıllarında iki ülke arasındaki kriz, sıcak çatışmaya dönmeden uluslararası çabalar sayesinde engellendi.

    BM gözetimi altında tarafların kontrol altında tuttuğu sınır hatları boyunca ateşkes hattı çizildi. Bu hat üzerinde de çeşitli çatışmalar yaşandı.2003 yılında imzalanan barış anlaşması geçmişe nazaran çatışmaları azaltsada şu anki gündemden de anlaşılacağı gibi çatışmaları durdurmadı.

Hindistan güç dengesini kendi lehine çevirmek için 1974 yılında ilk nükleer silah denemesini gerçekleştirdi. Hindistan hükümeti yalan söyleyerek bunun barışçıl deneme olduğunu açıkladı ama bu durum Pakistan’ı nükleer güce ulaşmaya teşvik etti. Çin’inde yardımıyla Pakistan 1976 yılında nükleer araştırma laboratuvarını kurdu. Dönemin Pakistan Cumhurbaşkanı Zulfikar Ali Butto,Pakistan’ın nükleer güç elde etmedeki isteğini şu sözlerle vurguladı: “Kuru ot yiyeceğiz, aç kalacağız ama nükleer bomba yapacağız.”. Pakistan nükleer silah üretti üretmesine ama dönemin Cumhurbaşkanının dediği gibi Pakistan halkı ve ekonomisi bu çalışmadan büyük yara aldı. Sosyal ve ekonomik alana harcanması gereken paralar, nükleer silah araştırmalarına harcandı. Günümüzde Pakistan’ın içinde bu denli sıkıntıları olması büyük oranda nükleer güce ulaşma çabaları yüzündendir ama Pakistan amacını ulaştı ve iki ülkede de nükleer güç olması birbirleri arasında dehşet dengesi oluşturmuş durumda.

    Son çıkan gerilim ise 14 Şubat’ta Keşmir’in Hindistan kontrolündeki kısmında düzenlenen intihar saldırısında 44 kişinin ölmesiyle başladı. Hindistan saldırıyı radikal dinci Ceyş-i Muhammed örgütünün yaptığını açıkladı. Ceyş-i Muhammed,Hindistan Keşmir’inde sürekli saldırılar ve eylemler düzenleyen ve Hindistan Keşmir’inin Pakistan’a bağlanmasını talep eden bir örgüt. Hindistan ise bu örgüt üzerinden Pakistan’ın senelerdir kendilerine karşı bir savaş yürüttüğünü iddia ediyor. Pakistan bu iddiaları reddetmesine rağmen örgütün liderinin Pakistan’da serbestçe dolaştığı bilinen bir gerçek.

Hindistan yapılan bu saldırıya karşılık olarak 26 Şubat’ta De Facto sınır hattını geçerek Pakistan mevzilerini, kendi iddiasına göre Ceyş-i Muhammed örgütünün eğitim tesislerini bombaladı. Pakistan ise ‘’saldırının cevabını vereceğiz’’ şeklinde açıklama yaptıktan bir gün sonra sınır hattını geçen iki Hint jetini vurduğunu, birinin düştüğünü açıkladı. Düşen jetin Hint pilotu kendini uçaktan fırlatmış ve paraşütle indiği bölgede Pakistan askerleri tarafından yakalanmıştı. Pakistan Başbakanı İmran Han, Hindistan’ı sağduyulu davranmaya ve diyalog yoluyla çözüm yapmaya çağırdı. İyi niyet göstergesi olarak da yakalanan Hintli pilotu ülkesine iade etti. Bu gelişmelere rağmen iki ülke arasındaki kriz henüz soğumadı. Sınır hatlarında hala küçük çaplı çatışmalar olmakta, sivil ve askerler ölmekte. Ayrıca dünya basınında yer alan haberlere göre Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin yaşanan savaş atmosferinden yararlanarak oylarını arttırmayı düşündüğü, nisan ayında yapılacak seçimlerde milliyetçiliği kullanarak Pakistan krizi üzerinden halkı kendi yanına çekerek güçlü lider imajı yaratmak istediği konuşuluyor.

   Bu iki ülkenin dünyada nükleer güce sahip dokuz ülkeden ikisi olmaları ayrı bir endişe konusu yaratıyor. Aralarında çıkacak ciddi bir savaş durumunda nükleer silahların kullanılması söz konusu olabilir. Bu yüzden komşu ülkeler ve küresel büyük güçler krizin büyümesi konusunda endişe içindeler. Krizin savaşa dönüşmemesi için ABD, Rusya ve Çin, iki ülke arasında arabuluculuk yapma teklifi sundular. Şimdiye kadar görüşmelerde olumlu bir sonuç alınamadı.

Sonuç;

   Hindistan ve Pakistan kuruldukları günden beri ‘’Keşmir’’ sorunu hala çözülmedi. Yıllar boyunca sürekli gündeme geldi. Kimi zaman savaştılar, kimi zaman kriz daha savaşa dönmeden engellendi ama her zaman iki ülke arasında problem olarak kaldı. Yapılan anlaşmalar sorunları çözmedi. İki ülkenin nükleer güce sahip olması aralarında caydırıcı güç durumunda. Üçüncü Dünya savaşının provasının yapıldığı şu günlerde büyük güçler bu iki ülke arasındaki gerilimin savaşa dönmesini engelleyeceklerdir. Ayrıca Hindistan’ın şu anda bir savaşı kaldıracak mühimmatı bulunmuyor, bir savaş çıkması durumunda sadece 10 gün yetecek cephanesi olduklarını açıkladılar. Hindistan, savunmaya 45 milyar dolar bütçe ayırmasına rağmen bunun sadece 14 milyar doları teçhizata harcanabiliyor, büyük bir kısmı askeri personelin maaşına ve emeklilik masraflarını karşılamakta kullanılıyor. Pakistan ise Hindistan’ın kendisine karşı güçlü durumuna geçmesini istemiyor ve sadece kendisine yapılana karşılık verme amacı güdüyor. Pakistan ve ekonomisi zaten yaralı durumda o da Hindistan gibi bir savaşı kaldıracak durumda değil. İki ülkenin şu an yaptığı şey güç dengesini korumak. Krizin çözülmesinde ABD ve Çin’in rolü son derece önemli. Hindistan ABD ile, Pakistan ise Çin ile ikili ilişkilerini geliştirmekte ve anlaşmalar imzalamakta. Krizin olası çözümünden sonra Hindistan’ın ABD ve diğer batılı ülkelere, Pakistan’ında Çin’e daha fazla yaklaşması ve bağımlı hale gelmesi kuvvetle muhtemel. Öte yandan ‘’Keşmir’’ kalıcı bir barış sağlanmadan asla çözülemeyecek bir sorun ve zaman zaman çatışmalar, gerilimler yaşanmaya devam edecektir.

Murat Dedeoğlu

Bölgesel Analiz Topluluğu

KAYNAKÇA:

-https://www.ulusal.com.tr/pakistan-hindistan-catismasi-makale,7732.html

-https://www.haberturk.com/hindistan-pakistan-sinirinda-agir-silahli-catisma-2392129

-http://www.hurriyet.com.tr/dunya/son-dakika-pakistan-hindistan-geriliminde-flas-gelisme-41138761

-https://www.theguardian.com/world/2019/mar/01/pakistan-hands-back-indian-pilot-shot-down-over-kashmir-in-peace-gesture

-https://www.nytimes.com/2019/02/28/world/asia/pakistan-india-pilot-kashmir.html