AMERİKA’NIN SURİYE’DEN ÇEKİLMESİNİN OLASI SONUÇLARI

GİRİŞ

Ortadoğu, hatta dünya son günlerde ABD başkanı Donald Trump’ın attığı bir tweet ile çalkalanıyor. Trump yaptığı açıklamada: “Suriye’de IŞİD’i yendik, orada tek bulunma gerekçemdi”  diyerek Amerikan askerlerinin Suriye’den çekileceğini bildiriyordu. Peki bundan sonra ne olacak? Bölgedeki Kürt güçleri kimden destek alacak? Hala bazı bölgeleri elinde tutan IŞİD’in tamamen yok edilmesini kim sağlayacak? Bu yazımızda Amerika’nın bölgeden çekilmesinin olası sonuçlarını ve Amerika sonrası senaryoları bulmaya çalışacağız.

IŞİD

Özellikle ABD’nin başını çektiği koalisyon güçlerinin ve Kürt güçlerinin IŞİD’le mücadelede etkin biçimde rol alması örgütün bölgede güç kaybetmesine yol açmış ve IŞİD’in elinde bulunan topraklar 30 kilometre kareye kadar indirilmişti. Ancak şimdi bölgede doğacak bir boşlukta ortaya çıkmamaları için bir sebep yok. Peki özellikle IŞİD ile mücadele pozu verilen SDG, Amerika desteği olmadan savaşını sürdürebilir mi? Bu kuşkusuz zor gözüküyor ancak Fransa’nın da SDG’ye destek vermek istediği de aşikar. Eğer bu destek olmazsa bölgenin kuzeyine çekilmesi beklenen SDG’nin boşaltacağı bölgelere IŞİD’in tekrar yerleşme ihtimali var. Bu mücadeledeki bir diğer unsur ise Türkiye. Özellikle ABD başkanı Trump’ın attığı bir tweete göre Türkiye cumhurbaşkanı Erdoğan’ın IŞİD’i Suriye’de yok edeceği bilgisini verdiğini söylüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da buna yönelik söylemleri mevcut.

PYD-YPG

Bölgede özellikle Amerika desteğiyle ayakta kalan Kürt güçleri kuşkusuz ABD’nin bu çekilme kararı sonrası tepkili. Ancak yine de bölgede tutunabilmek için başka ülkelerle iletişime geçtiği söyleniyor(Sami Kohen, Yeni Suriye Senaryoları, Milliyet) Örneğin Rusya ve Esad güçleriyle iletişime geçtiği ve elindeki bölgeleri rejim güçlerine bırakabileceği söylentiler arasında. Diğer yandan Fransa’nın desteğini istediği bilinen Kürt güçlerinin ne yapacağı, nereden destek alacağı ve geleceği belirsiz. Çünkü Türkiye’nin ABD’nin de çekilmesiyle birlikte PYD-YPG unsurları üstüne gideceği bekleniyor.

TÜRKİYE

Kuşkusuz bu çekilme kararından memnun olan Türkiye özellikle PYD-YPG gibi unsurlarla savaşırken Amerikan güçleriyle çatışmaya girmemeye çalışmış ve bu konuda çok titiz davranmıştır. ABD’nin bölgeden çekilmesiyle birlikte bu sorun ortadan kalkacağı için rahat hareket etme imkanı bulacak ve kısa sürede bölgeyi terör güçlerinden temizleyerek kontrol altına almak isteyecektir. Bunun yanında Türkiye, IŞİD ile mücadelede de aktif rol alacağa benziyor.

İRAN VE RUSYA

ABD’nin çekilmesinden faydalı çıkması beklenen ülkeler elbette Rusya ve İran. Rusya’nın bölgedeki Kürt güçlere de destek vermesi çekilme sonrasında bu güçleri Rusya ile yakınlaştırıp Esad’ın bu bölgeleri kolayca elde etmesine yol açabilir. Diğer yandan IŞİD ile mücadeleye dahil olma konusunda daha aktif adımlar atmak durumunda kalması Rusya’nın pek de istediği bir durum gibi gözükmüyor. Ancak ABD’nin bölgeden çekilmesi Rusya’ya bölgede bir genişlik ve rahatlık bırakacak gibi duruyor.

SONUÇ

ABD’nin bölgeden çekilme kararı kuşkusuz bölgede yeni hesapların yapılmasının önünü açacak. Özellikle Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna geçme düşüncesinde elini rahatlatan bu karar önümüzdeki günlerde de gündemi meşgul edecek gibi duruyor. Bu karar, Türkiye-Amerika ilişkilerine olumlu katkı yapabilir ve Rusya’nın YPG-PYD ile anlaşma ihtimali Türkiye ile arasını bozabilir. ABD bölgeden çekilse bile bölgedeki çok taraflı satranç oynanmaya devam edecek gibi.

Ahmet Can KARHAN

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Bölgesel Analiz Topluluğu

Muğla/Türkiye

KAYNAKÇA

Taştekin F. “ABD Çekiliyor, Suriye’de Kartlar Yeniden Dağıtılıyor”, BBC, 21 Aralık 2018

Kohen S. “Yeni Suriye Senaryoları”, Milliyet, 25 Aralık 2018

Çamlıbel C. “ABD Suriye’den Çekiliyor”, Hürriyet, 20 Aralık 2018